Osmanlıda Mukataa Sistemi

Osmanlı maliye tarihinin en önemli konularından biri devlet harcamalarında finansman aracı olan mukataa kurumudur.

Osmanlıda mukataa sistemi. Gelirleri doğrudan doğruya devlet hazinesine giren topraklar olup mukataa ve iltizam yoluyla yönetilirdi. Gelirleri padişah kızlarına ve ailelerin bırakılan topraklardı. Yüzyılda mâlikâne sistemi içinde birer mukātaa haline getirmekte sakınca görmemiştir. Mâlikâne sisteminde mukātaa adı verilen vergi kalemleri iltizamda olduğu gibi müzayede ile ihale edilirdi.

Osmanlı maliyecileri bu kurum aracılığıyla devletin nakit ihtiyacını karşılama iç borçlanmayı sağlama ve özel sektörü finansman sürecine dahil etme amacını öngörmüşlerdir. Osmanlı devletinde toprak sistemi. Mukataa osmanlı maliye tarihinin en önemli konularından biri devlet harcamalarında finansman aracı olan mukataa kurumudur. 1299 1922 yılları arasında varlığını sürdürmüş türk ve islam devletinde toprak adı verilen yeryüzünün üzerinde bitkiler yetişen ve kayaların taşların parçalanması ve bozunmasiyle meydana gelen en üst tabakasının paylaşılması ve yönetilmesini içeren sisteme verilen isimdir.

On altıncı yüzyılın ortalarına doğru iltizâm usûlü para ekonomisinin gittikçe değer kazanması sonucunda tımar sistemini de içine alarak daha yaygın bir duruma geldi önceleri ticâret maddelerine konan resimler ve pâdişâh haslarının gelirleri hâsılatı nakit olarak te min. Bu topraklardan elde edilecek gelir peşin olarak mültezim denilen varlıklı kişilere satılır ve mültezimlerden alınan paralar doğrudan hazineye aktarılırdı. Devlete ait bir arazi veya varidatın gelirin bir bedel mukabilinde kiraya verilmesi veya geçici olarak temlikidir. Normal iltizamda müzayede tahvil denilen bir üç yıl arasında değişen bir dönem için hazineye ödenecek yıllık vergi mal miktarı üzerinde cereyan ederdi.

Sosyal bilgiler terimi olarak mukataa. Osmanlı maliyecileri bu kurum aracılığıyla devletin nakit ihtiyacını karşılama iç borçlanmayı sağlama ve özel sektörü finansman sürecine dahil etme amacını öngörmüşlerdir. Hukuk terimi olarak mukataa. Mukataa bir işletme olabileceği gibi genel olarak gelirlerin tahsil edilmesini konu edinebilen bir kuruluştur 2bu bağlamda değer lendirildiğinde osmanlı malî idarî sistemi içerisinde mukataa üstlendiği fonksiyon nedeniyle hem osmanlı belgelerinde hem de osmanlı toprak sistemi vergi toplama yöntemleri ve malî yapısı üzerine yapılan çalışmalarda farklı anlamlarının kullanıldığı görülmektedir 3.

A havas ı hümayun toprakları. Bu sisteme iltizam sistemi denirdi. Mukataa sistemi ise tapulu arazi sisteminden tamamen farklı bir toprak yönetim rejimini ifade etmekte olup bu sistemde devlet bir gelir kaynağını özel bir şahsa belirli bir bedel karşılığında devretmektedir. Osmanlı devleti nde iltizâm usûlü kuruluş yıllarından îtibâren görülmüş ve tımar sistemi ile bir bütünü tamamlayan unsur olarak varolmuştur.

Devlet adamlarına hizmetleri karşılığı mülk olarak verilen topraklardı. Nihayet özel mülkiyet alanında kalan birçok tesisi de tahmîshâne mumhâne enfiye ve kumaş imalâthaneleri vb osmanlı maliyesi xviii. Mukataa hazinenin gelir kaynaklarından biri.